Gazon beluchten: Hoe pak je dit aan?

Elk natuurlijk gazon vraagt om onderhoud. Pak je dit op een goede manier aan, dan geniet je jaar na jaar van een prachtig stukje gras. Het is wel van belang om hierbij de juiste en noodzakelijke stappen te zetten waaronder het gazon beluchten.

Grasmaaien is voor de meeste mensen een vanzelfsprekendheid. Bij verticuteren en beluchten ligt dat net een beetje anders. Toch zijn deze zaken ook heel belangrijk om je gazon in optimale conditie te brengen en te houden. Doe daarom je winst met een heel aantal praktische tips op het terrein van het gazon beluchten. Zo hoef je voortaan niet meer bang te zijn dat het gras bij de buren groener is.

Wat is beluchten?

Niet iedereen is geïnteresseerd in de kleinste details, maar even heel in het kort de kern van de zaak: beluchten betekent dat je lucht in de grond brengt. Dit doe je door kleine propjes uit de grond te halen. Zo ontstaan kleine luchtzakjes. Water, licht en lucht kunnen hierdoor naar beneden. Dit geldt natuurlijk ook voor de voeding die je je gazon geeft. Ook die kan veel beter omlaag. Het gevolg is dat de wortels zich uitstekend kunnen ontwikkelen.

Waarom en wanneer is beluchten nodig?

Beluchten is nodig als je ziet dat de grond is dichtgeslagen. Dit is vrijwel niet te voorkomen, daarom moet je jaarlijks of om de paar jaar het gazon wat meer lucht geven.

Hoe komt het zoal dat de grond dichtslaat? Denk alleen al aan het gebruik van de grasmaaier. Het is noodzakelijk om het gras te maaien. Het gewicht van de grasmaaier zorgt er echter wel voor dat de grond dichtslaat. Zeker als er een heel seizoen lang vrijwel wekelijks is gemaaid.

Bij veel mensen is er daarnaast op het gazon een soort vaste route. Hierover lopen de kinderen bijvoorbeeld naar de trampoline. Of dit paadje gebruik je om op je terras te komen. Ook hier slaat de grond na verloop van tijd dicht. Het is dus niet altijd zo dat het hele gazon last heeft van dichtgeslagen grond. Vaak is het op de ene plek erger dan op de andere.

Maar wat is er nu zo erg aan dichtgeslagen grond? De reden is dat hierdoor een opstapeling van kooldioxide plaatsvindt. Daardoor kan het water niet, of veel minder, naar de wortels van de grassprietjes. Ook de zuurstof heeft een minder goede doorgang, waardoor het gras minder goed groeit. Misschien vraag je jezelf af hoe het precies zit met die kooldioxide en die zuurstof. Daarom volgt een korte uitleg hieronder.

Opstapeling kooldioxide in het gazon

De kans op een opstapeling van kooldioxide in het gras is het grootst in de zomer. Vooral als het lang warm en droog is. De wortels hebben dan extra veel vocht nodig. Zie je dat het gazon bruin wordt, dan is de kans groot dat je met dit probleem te maken hebt.

Kooldioxide ontstaat wanneer er geen goede luchttoevoer naar de wortels plaatsvindt. Ook krijgen de wortels in deze situatie minder vocht, licht en voeding. Tijdens een warme zomer ontvangen de wortels sowieso al minder vocht omdat er veel verdampt.

Je sproeit misschien bijna elke dag, maar het vocht komt niet goed bij de wortels. Dit heb je zelf niet altijd direct in de gaten. Terwijl er onder de grond iets helemaal niet goed gaat. Er is te veel kooldioxide opgehoopt en de wortels missen wat ze nodig hebben. Helaas zie je na verloop van tijd bruine plekken ontstaan. In het ergste geval zal het gras zelfs dood gaan.

Toevoer van zuurstof

Zuurstof is voor een gazon onmisbaar. Krijgt het gras te weinig zuurstof, dan gaat het ongetwijfeld dood. Hoe meer zuurstof, hoe gezonder het gazon. Als er jarenlang niet belucht wordt, dan is de kans heel groot dat er nog slechts weinig zuurstoftoevoer is. Dit zie je terugkomen in een slechtere groei en een minder mooie kleur van het gras.

Toevoer van water

Is de grond heel erg dichtgeslagen, dan kan er vrijwel geen water meer bij de wortels komen. Helaas is dit niet altijd meteen te merken. Het lijkt gewoon of het water na een regenbui of na een beregening wegloopt, maar dat is dan op een andere plek. Niet in de grond helaas, want dat lukt nauwelijks als deze bijna volledig is dichtgeslagen.

Wanneer is gazon beluchten nodig?

Als je ziet dat na een regenbui het water niet meer wegloopt, dan is het de hoogste tijd om te gaan beluchten.

Waarmee kun je het gras beluchten?

Er zijn verschillende mogelijkheden om te beluchten. Grofweg kun je kiezen uit:

• Gazon beluchten prikrol
• Beluchten met riek
• Beluchten met hollepijpbeluchter

Een prikrol

Een prikrol is ideaal wanneer je gaat beluchten. Hiermee prik je heel oppervlakkig minuscule gaatjes in de toplaag. Het gaat hierbij namelijk om meerdere scherpe pinnen aan een rol. Beweeg je deze over het gazon, dan duwen ze zichzelf de aarde in. De prikrollen zijn in verschillende varianten verkrijgbaar. Gebruik je een handmatige prikrol, dan kun je dit karweitje prima elke maand even doen. Deze werkwijze is gemakkelijk en het kost ook niet veel tijd. Dankzij deze lichte manier van beluchten behoudt het gazon een mooie uitstraling. Je ziet vrijwel niets van het beluchten. Je verbetert echter wel de groeiomstandigheden.

Is de bodem heel erg dichtgeslagen, dan werkt deze methode minder goed. Kies dan liever een van de andere manieren. Om het daarna weer bij te houden, kun je natuurlijk wel kiezen voor de prikrol. Er zijn ook machinale prikrollen. Die zijn dan weer handiger als je een groot oppervlak gaat beluchten.

Een riek

Wil je heel plaatselijk beluchten, dan is de riek een goede keus. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de plek waar de trampoline heeft gestaan. Of het stuk gras waar het hele zomerseizoen het zwembad stond. Of misschien gaat het bij jou in de tuin om een looproute over het gazon. Deze plekken moeten vaker belucht worden dan de plaatsen op het gazon waarop geen druk wordt uitgeoefend. Afgezien van het grasmaaien dan natuurlijk.

Met een riek prik je veel dieper dan met een handmatige prikrol. Maar hij is ideaal als je een aantal lokale plekken wilt behandelen. Deze handmatige werkwijze is echter niet handig als je een heel groot oppervlak gaat beluchten.

Hollepijpbeluchter

Heb je een groot gazon, dan is het handig om voor een machine te kiezen. Dit geldt ook voor een gazon dat sterk verdicht is. Het machinaal beluchten kan met een holle of een dichte pen. Kies je voor de laatste optie, dan is het effect hetzelfde als bij de prikrol, maar dan sterker en krachtiger. Kies je voor de holle pen, dan blijven er pluggen achter op het gazon. Reken in dat geval gerust op ruimtes van 1 cm doorsnee en wel zo’n 5-10 cm diep.

Beluchten door middel van bliklopen

Toch willen we ook deze huis-, tuin- en keukenmanier nog even benoemen. Vroeger liepen kinderen vaak op van die oude blikken. Tegenwoordig koop je ze gewoon in de winkel met meteen al een touw erdoor. Op de meeste kleuterscholen worden ze ook nog gebruikt.

Dit idee van bliklopen kun je zeker gebruiken voor het beluchten. Je gebruikt dan geen blikken, maar houten planken. Hier sla je een aantal lange spijkers doorheen. Je bevestigt touwen aan de planken, net als bij de blikken dus, zodat je ze tijdens het lopen beter vast kunt houden.

Er zijn overigens zelfs schoenzolen met grote spikes verkrijgbaar. Die maak je dan vast aan je schoenen met behulp van riempjes. Je belucht zo het gras door er simpelweg overheen te lopen.

In welk seizoen moet je het gazon beluchten?

Welke tijd van het jaar is ideaal voor het beluchten? Doe je het in het voorjaar of juist in het najaar? Deze vraag is niet zomaar te beantwoorden. De grassoort speelt hierbij namelijk een grote rol. Grof geschetst zijn er twee verschillende grassoorten. Misschien heb je weleens een aantal namen, zoals zwenkgras, sluipend bentgras en bermudagras, horen vallen.

Als we al deze soorten in twee groepen verdelen, dan heb je gras dat vooral van warm weer en gras dat vooral van koud weer houdt. Voordat je gaat beluchten, is het dus belangrijk om te kijken tot welke grassoort jouw gazon behoort.

De groep grassen die het liefst hoge temperaturen heeft, groeit voornamelijk in het voorjaar en in de lente. Dalen de temperaturen, dan gaan ze rusten en zullen ze niet veel meer groeien. De andere grassoort, die van de lagere temperaturen houdt, die floreert juist wanneer de herfst zijn intrede doet.

In de lente of in de herfst beluchten

Heb jij gras dat in de warme maanden groeit, belucht dan in de lente. Gaat het bij jouw gazon om gras dat juist in de koudste wintermaanden groeit, belucht dan in de herfst.

Het beluchten is goed voor je gazon, maar het is ook een stukje belasting. Door te kiezen voor het juiste seizoen, kan je gras snel en goed herstellen. De groeiperiode sluit dan namelijk perfect aan op de beluchting van de grond. Ga nooit beluchten vlak voordat er vorst wordt verwacht.

Ideale weersomstandigheden

Als je helder hebt of je nu het beste in de lente of in het najaar kunt beluchten, dan kies je een geschikte dag uit. De perfecte omstandigheden garanderen nu eenmaal een beter resultaat. Bij aanhoudende droogte ga je niet beluchten. Hetzelfde geldt voor extreme hitte. Het gazon zou dan namelijk uit kunnen drogen en dat is uiteraard het laatste wat je wilt.

Het meest ideaal is een verfrissende regenbui in de avond. Kom je dan de volgende dag in de tuin, dan zie je dat het gras nog net niet helemaal is opgedroogd. Dat is de perfecte beginsituatie voor als je wilt beluchten. Dankzij het vocht kun je de gaten namelijk dieper maken. Hierdoor kunnen licht en lucht beter bij de wortels komen.

Is het nu niet overmatig nat en ook niet extreem heet, maar heeft het al een paar dagen niet geregend? Besproei dan zelf het gazon. Als het maar niet te nat wordt.

Hoe gaat het beluchten in zijn werk?

1. Hoe staat het met het gras? Is het nat of droog? Het is de bedoeling dat het gazon nat is, niet te nat uiteraard, maar in droog gras kan de beluchter geen goede diepe plug maken. Is er net regen gevallen of komen er de avond voordat je gaat beluchten nog een aantal buien, dan hoef je niets te doen. Anders is het belangrijk om het gras zelf even te beregenen.
2. Maai het gras zo kort mogelijk.
3. Ligt er blad op je gazon? Haal dat dan eerst weg. Je harkt al het blad bij elkaar en wellicht kun je het op je eigen composthoop gooien.
4. Verwijder het onkruid. Je gaat tijdens het beluchten namelijk gaten in het gazon maken. Die maken ruimte voor licht, voeding en lucht, maar uiteraard ook voor zaadjes. Je moet er niet aan denken dat het onkruid zich straks als een razende over je gazon verspreidt. Verwijder dus het onkruid en geef het zaad geen kans.

Moet het hele gazon belucht worden?

Als je maar een klein gazon hebt, dan is het net zo gemakkelijk om het hele gazon te beluchten. Gaat het echter om een gigantisch groot grasveld, dan is het een logische vraag of dit echt helemaal belucht moet worden. Dat hoeft namelijk niet altijd.

Op zich is het goed om het gras elk jaar of om de paar jaar in zijn totaliteit te beluchten. Er kunnen echter plekken zijn die een extra onderhoudssessie nodig hebben. Zie je op bepaalde plaatsen een doffe of bruine kleur, belucht daar dan zeker.

Wanneer is beluchten ook nodig? Als je veel mos ziet, wanneer het gras snel bruin kleurt bij droog weer en als er regelmatig kinderen op het gazon spelen. Natuurlijk kunnen er in elke situatie weer andere redenen zijn waarom er druk wordt uitgeoefend op het gazon. Dan is beluchting absoluut noodzakelijk.

Beluchten van nieuw gazon

Heb je een net nieuw ingezaaid gazon? Dan ben je daar vast en zeker zuinig op. Belucht dit gras de eerste tijd elk jaar. Des te groter is de kans dat je een prachtig groen en gezond tapijtje zult krijgen.

Belucht je in het begin jaarlijks, dan bevordert dit de kruimelstructuur en de wortelgroei. Het gazon wordt hierdoor ook voller. Nieuw gras heeft er veel last van als er losgekomen klei in de ondergrond zit. Ook het verstoord raken van grondlagen is funest voor een nieuw gazon.

Lees meer over gras bijzaaien.

Gras verticuteren

Soms is het goed om voor het beluchten eerst het gras te verticuteren. Doe dit als er veel mos aanwezig is. Ook wanneer de toplaag heel sterk vervilt is, kun je beter starten met verticuteren.

Eigenlijk gebruiken we hier een Engels woord dat zoiets betekent als verticale sneden. Je maakt hierbij dus verticale sneden in je gazon, waardoor het mos in het gazon loskomt. Er ontstaat lucht in de toplaag en dit zorgt ervoor dat het gras beter kan groeien.

Is er nauwelijks mos aanwezig en valt het mee met de vervilting, verticuteer dan liever niet. De stofdeeltjes worden hierdoor namelijk verkleind en daardoor kan de toplaag juist weer sneller dichtslaan.

Veelgestelde vragen